W ramach typu projektu 1 b) wsparcie tworzenia warunków i usług w zakresie opieki osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu w miejscu zamieszkania można świadczyć usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania. Szczegółowe zasady realizacji wsparcia w zakresie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, szczegółowych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania zostały zawarte w Rozdziale III, załącznika nr 8 do Regulaminu wyboru projektów: Szczegółowe zasady realizacji wsparcia w zakresie typów projektów 1 a)-d), 2. Zgodnie z ww. załącznikiem zakres usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania obejmuje w szczególności:
1) pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych;
2) opiekę higieniczną;
3) pielęgnację zaleconą przez lekarza, która obejmuje czynności pielęgnacyjne wynikające z przedłożonego zaświadczenia lekarskiego lub dokumentacji medycznej, uzupełniające w stosunku do pielęgniarskiej opieki środowiskowej;
4) zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Usługa opiekuńcza jest świadczona m.in. przez osobę, która posiada kwalifikacje do wykonywania jednego z zawodów: opiekun środowiskowy, asystent osoby niepełnosprawnej, pielęgniarz, opiekun osoby starszej, opiekun medyczny, opiekun kwalifikowany w domu pomocy społecznej
Natomiast specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania obejmują usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności i wykonywane są przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Zakres specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania obejmuje obok usług opiekuńczych m.in:
a. pielęgnację jako wspieranie procesu leczenia, w tym:
i. pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych,
ii. uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych,
iii. pomoc w wykupywaniu lub zamawianiu leków w aptece,
iv. pilnowanie przyjmowania leków oraz obserwowanie ewentualnych skutków ubocznych ich stosowania,
v. w szczególnie uzasadnionych przypadkach zmianę opatrunków, pomoc w użyciu środków pomocniczych i materiałów medycznych, przedmiotów ortopedycznych, a także w utrzymaniu higieny,
vi. pomoc w dotarciu do placówek służby zdrowia,
vii. pomoc w dotarciu do placówek rehabilitacyjnych;
b. rehabilitację fizyczną i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu w zakresie nieobjętym przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (możliwe w projektach dotyczących opieki długoterminowej):
i. zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii,
ii. współpracę ze specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego zmierzającego do wielostronnej aktywizacji osoby korzystającej ze specjalistycznych usług opiekuńczych.
Specjalistyczna usługa opiekuńcza w miejscu zamieszkania jest świadczona przez osobę, która spełnia wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Zgodnie z ww. rozporządzeniem Specjalistyczne usługi są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga, logopedy, terapeuty zajęciowego, pielęgniarki, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapeuty lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi.
Reasumując osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu opiekuna środowiskowego oraz pielęgniarki/pielęgniarza mogą świadczyć usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania.
W odniesieniu do opieki wytchnieniowej ION informuje, że wsparcie tego rodzaju jest możliwe do realizacji w ramach typu 1 c) wsparcie opiekunów faktycznych (nieformalnych) osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, w tym opieka wytchnieniowa, poradnictwo, kształcenie potrzebne do opieki. Opieka wytchnieniowa może być realizowana w miejscu zamieszkania osoby potrzebującej wsparcia w codziennym funkcjonowaniu w postaci usług opiekuńczych w zastępstwie za opiekuna faktycznego.