Niezrozumiałe jest także zakazanie możliwości finansowania leczenia w kontekście zapisów: „Projekt zakłada objęcie uczestników projektu zindywidualizowanym wsparciem poprzez przygotowanie i realizację indywidualnego planu zdrowienia. Wnioskodawca zapewnia, że wsparcie odbywa się zgodnie z indywidualnie stworzoną ścieżką zdrowienia, z uwzględnieniem diagnozy sytuacji rodzinnej, problemowej lub zagrożenia sytuacją problemową, zasobów, potencjału, predyspozycji, potrzeb” (Regulamin, str. 25). Co ma w takim razie znaleźć się w indywidualnym planie zdrowienia, jeśli nie jest możliwe leczenie w ramach projektu? Samo działanie diagnostyczne lub profilaktyczne nie doprowadzi do zdrowienia uczestnika projektu. Co więcej, w projekcie możemy zaplanować działania diagnostyczne, natomiast w dokumentacji pojawia się zapis: „. Do dofinansowania mogą zostać wybrane projekty, które zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 6 dotyczyć będą opieki nad osobami dorosłymi z zaburzeniami i chorobami psychicznymi (…)”, w związku z czym w projekcie wsparciem mogą zostać osoby już zdiagnozowane, tj. posiadające zaburzenia i choroby psychiczne. Wnioskodawca ma obowiązek weryfikowania kwalifikowalności uczestnika przed udzieleniem pierwszej formy wsparcia w projekcie, co oznacza, że ww. zapis z dokumentacji świadczy o tym, że aby wziąć udział w projekcie, trzeba posiadać udokumentowane zaburzenia lub choroby psychiczne. A zatem do projektu mogą przystąpić wyłącznie osoby posiadające już zaburzenia/choroby psychiczne, tj. osoby już zdiagnozowane, wymagające leczenia. Ponadto, w zał. 8 do Regulaminu wskazują Państwo jako przykładowe formy wsparcia m.in. „tworzenie oraz wsparcie ośrodków oferujących kompleksowe świadczenia z zakresu psychiatrii, w tym tworzenie oraz wsparcie działalności Centrów Zdrowia Psychicznego”. W nawiązaniu do ww. zapisów pojawia się u nas pytanie - jak należy interpretować działania profilaktyczne i diagnostyczne? Gdzie leży granica pomiędzy profilaktyką, a leczeniem? W jaki sposób można zaplanować kompleksowe działania z zakresu psychiatrii, oferując tylko diagnostykę oraz profilaktykę? W jaki sposób realizować plan zdrowienia bez możliwości leczenia? Dla przykładu poniżej opisuję sytuacje, które Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) planowało zrealizować w ramach projektu na podstawie przeprowadzonej przez siebie diagnozy. - CZP zdiagnozowało, że w ich otoczeniu występuje dużo grono dla os. z zaburzeniami nerwicowymi, zaburzeniami osobowości i zespołami behawioralnymi (np. anoreksja i bulimia oraz zaburzenia seksualne) lub dla os. wymagających terapii onkologicznych. Są to osoby, które oczekują w kolejce na świadczenie w NFZ/otrzymały wsparcie z NFZ, ale było one ograniczone czasowo i okazało się niewystarczające/nie otrzymają wsparcia w ramach NFZ. Centrum Zdrowia Psychicznego chciało zatem zaplanować w projekcie wsparcie profilaktyczne w postaci terapii grupowej dla ww. osób, po to by ich stan zdrowia w oczekiwaniu na usługi świadczone w ramach NFZ, nie pogorszył się. Czy takie wsparcie jest możliwe w ramach projektu czy zostanie potraktowane jako leczenie czy jako profilaktyczne i komplementarne do leczenia finansowego ze środków publicznych? - Kolejny przykład. CZP zdiagnozowało, że w ich otoczeniu występuje dużo os. starszych z zaburzeniami psychicznymi, które borykają się także z problemem samotności (ze wzg. na m.in. zjawisko singularyzacji starości). Planowano zrealizować dla nich psychiatrię środowiskową w ich miejscu zamieszkania w celu ograniczenia negatywnych skutków dot. zdrowia psychicznego, wynikających z takich czynników jak wiek oraz samotność. Ww. grupa docelowa narażona jest na trafienie do instytucjonalnej (całodobowej) placówki, a ww. forma wsparcia pozwoli uniknąć hospitalizacji tych osób, co wpisuje się w reformy psychiatrii, z którymi projektu musi być realizowany w zgodzie. Czy ww. forma wsparcia potraktowana zostanie jako leczenie czy profilaktyka? - CZP także planowało indywidualną psychoterapię dla os. cierpiących np. na depresję, manie, psychozę, realizowaną w dłuższym horyzoncie czasowym (2 lata). Czy ww. forma wsparcia potraktowana zostanie jako leczenie czy profilaktyka? Ww. formy wsparcie w naszej opinii mogą zostać potraktowane zarówno jako profilaktyka, jak i leczenie. Czy jest jakiś dokument, w oparciu o który należy się kierować, definiując dane wsparcie jako profilaktyczne lub lecznicze? Czy w celu spełnienia formalnych wymogów wystarczająca będzie deklaratywność na etapie składania wniosku, że wsparcie ma charakter profilaktyczny i nie będzie stanowić leczenia możliwego do sfinansowania ze środków publicznych?

Kwestie merytoryczne

W zakresie pytań dotyczących grupy docelowej należy zauważyć, że cytowane Kryterium specyficzne dostępu nr 6 odnosi się do właściwego zakresu wsparcia, który może zostać zaplanowany w ramach projektu, jakimi sią zdeinstytucjonalizowane formy opieki nad pacjentem oraz przyczyniające się do systemowego wdrażania reformy psychiatrii w kierunku modelu psychiatrii środowiskowej, a także wspierania działań o charakterze komplementarnym do wsparcia na poziomie krajowym. Grupę docelową określają kryteria specyficzne dostępu nr 7 i 8 oraz Rozdział 3.3 Grupy docelowe Regulaminu wyboru projektów. Wskazano tam również dokumenty, na podstawie których należy potwierdzać kwalifikowalność uczestników projektu.

Zgodnie z posiadanym stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia: „Na gruncie prawa krajowego ustawodawca nie zdefiniował wprost pojęcia „leczenie” ani „diagnostyka”, niemniej jednak pojęcia te funkcjonują w polskich aktach prawnych, w tym wspomnianej przez Pana ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czy też ustawie o działalności leczniczej. Postępowanie diagnostyczne i postępowanie lecznicze są odrębnymi procedurami medycznymi. Wobec braku definicji należy mieć na uwadze cel danej procedury. Celem nadrzędnym diagnostyki jest rozpoznanie stanu zdrowia i ustalenie dalszego postępowania leczniczego, które zmierza do przywracania/ratowania zdrowia, bądź łagodzenia objawów choroby. Postępowanie diagnostyczne co do zasady poprzedza postępowanie lecznicze, niemniej jednak wykonanie określonej procedury leczniczej może być niezbędne dla właściwego przeprowadzenia procesu diagnostycznego.

Odnosząc się więc do przykładu, jakim jest możliwość sfinansowania, w projektach EFS+ doraźnych konsultacji z psychologiem lub psychiatrą, które nie mają charakteru długoterminowej terapii grupowej lub indywidualnej, konsultacji z dietetykiem, logopedą, seksuologiem czy psychotraumatologiem, w ocenie Ministerstwa Zdrowia jest ono możliwe do realizacji, jednak kwestia kwalifikacji tego rodzaju wsparcia jako leczenia jest wtórna wobec konieczności określenia zasadności wykonania z uwagi na znaczenie dla procesu diagnostycznego.”

W ramach niniejszego naboru wsparcie powinno odbywać się zgodnie z indywidualnie stworzoną ścieżką zdrowienia z uwzględnieniem diagnozy, sytuacji rodzinnej, problemowej, predyspozycji, potrzeb itd. Indywidualny plan zdrowienia to wsparcie uczestnika projektu w zakresie potrzeb i sytuacji uczestnika, zapewniające wysoką jakość usług. Mogą to być wszelkiego rodzaju działania profilaktyczne lub diagnostyczne, które dotyczyć będą opieki nad osobami dorosłymi z zaburzeniami i chorobami psychicznymi. Profilaktyka jest metodą zmniejszania ryzyka wystąpienia chorób, zaburzeń i innych problemów zdrowotnych u poszczególnych osób lub grup. Działaniami profilaktycznymi mogą być wszelkiego rodzaju działania edukacyjne/informacyjne zwiększające świadomość poziom wiedzy, działania diagnostyczne to wszelkiego rodzaju badania diagnostyczne w przedmiotowym zakresie, dostosowane indywidualnie do każdego uczestnika i jego potrzeb, natomiast działania lecznicze to m.in. psychoterapia prowadzona według określonej metody leczenia, stanowiąca element planu terapeutycznego. Przy czym, biorąc pod uwagę zakres przeprowadzonego wywiadu, plan zdrowienia powinien obejmować szerszy aspekt zdrowienia, nie tylko z punktu widzenia medycznego.

Wskazane w Załączniku nr 8 do Regulaminu wyboru projektów działanie „tworzenie oraz wsparcie ośrodków oferujących kompleksowe świadczenia z zakresu psychiatrii, w tym tworzenie oraz wsparcie działalności Centrów Zdrowia Psychicznego” należy interpretować jako działania organizacyjne i towarzyszące świadczeniu usług przez ośrodki lub CZP wsparcie, które powinno dotyczyć psychiatrii środowiskowej i powinno być zgodne z reformą psychiatrii w Polsce. Zgodnie z zapisami Załącznika nr 8 do Regulaminu wyboru projektów wsparcie z EFS+ nie może zastępować finansowania zagwarantowanego z Narodowego Funduszu Zdrowia, a działania projektowe muszą być prowadzone uzupełniająco do świadczeń finansowanych z NFZ. Określono tam również katalog możliwego do realizacji zakresu wsparcia.

Należy mieć również na uwadze, że zgodnie z Rozdziałem 2.1 Podstawowe informacje o naborze „przedmiotem zapytań w zakresie procedury wyboru projektów o charakterze ogólnym oraz dotyczących Regulaminu nie mogą być konkretne zapisy czy rozwiązania zastosowane w danym projekcie (…)”. Ostateczna ocena kwalifikowalności wydatków w kontekście ich niezbędności i osiągnięcia zaplanowanych celów i założonych wskaźników dokonywana jest na etapie oceny formalno-merytorycznej projektu na podstawie całościowych zapisów wniosku o dofinansowanie projektu.

Data zadania pytania: 11.12.2024
Data udzielenia odpowiedzi: 18.12.2024

Pytanie wystepuje w następujących naborach