Zgodnie z Załącznikiem nr 3 Kryteria wyboru projektów do Regulaminu wyboru projektów nr FELU.08.05-IZ.00-001/24, w tym kryterium specyficznym dostępu nr 1 obowiązującym dla przedmiotowego naboru, Wnioskodawcą uprawnionym do ubiegania się o dofinansowanie jest jednostka samorządu terytorialnego, tj. gmina. Kryterium jest obligatoryjne. Jego spełnienie jest niezbędne do przyznania dofinansowania.

Natomiast zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 2 Załącznika nr 3 do Regulaminu, projekt zakłada wyłącznie wsparcie dla tworzenia lub funkcjonowania Centrów Usług Społecznych (CUS) funkcjonujących zgodnie z Ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. 2019 poz. 1818).

Jednocześnie informuję, że obecnie trwa nabór nr FELU.08.05-IZ.00-002/24.

Szczegółowe zasady dotyczące naboru w ramach działania nr FELU.08.05-IZ.00-002/24 znajdują się pod linkiem:

8.5 Usługi społeczne nr FELU.08.05-IZ.00-002/24 | Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027

Regulamin wyboru projektów Działanie - 8.5 (typ projektu nr 1 a-d, 2) | Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027

Załącznik 3. Kryteria wyboru projektów Działanie 8.5 (typ projektu nr 1 a-d, 2) | Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027

Zgodnie z Załącznikiem nr 3 Kryteria wyboru projektów do Regulaminu wyboru projektów nr FELU.08.05-IZ.00-002/24, w tym kryterium specyficznym dostępu nr 1 obowiązującym dla przedmiotowego naboru, Wnioskodawcą uprawnionym do ubiegania się o dofinansowanie jest:
a) jednostka samorządu terytorialnego lub jednostka organizacyjna działająca w imieniu tej jednostki;

b) związek lub porozumienie lub stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego;

c) podmiot świadczący usługi społeczne;

d) podmiot wymieniony w art. 3 ust 2 i 3 ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie (Dz. U z 2023 r. poz. 571) statutowo działający w obszarze pomocy i integracji społecznej;

e) instytucja pomocy i integracji społecznej;

f) podmiot ekonomii społecznej.

Zgodnie z linią demarkacyjną na lata 2021-2027 w zakresie podnoszenia kompetencji i kwalifikacji kadr instytucji pomocy i integracji społecznej wszystkie działania będą realizowane na poziomie krajowym.

Zgodnie z Rocznym Planem Działań przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) (Działanie 4.13 Wysokiej jakości system włączenia społecznego) szkolenia dla kadry zostały zaplanowane w ramach działań realizowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie (ROPS). Jednym z obligatoryjnych działań realizowanych przez ROPS jest Wspieranie gmin w tworzeniu CUS i rozwoju dostarczanych przez nie usług, w tym szkolenia z zakresu ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych: - realizacja szkoleń wynikających z ustawy o CUS w tym z zakresu zarządzania i organizacji usług społecznych.

Szkolenia pracowników CUS będą realizowane w ramach projektu pn. „Efektywna polityka społeczna w województwie lubelskim” realizowanym przez ROPS.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej:

” Wytyczne dotyczące realizacji projektów z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w regionalnych programach na lata 2021–2027 nie wprowadzają ograniczeń w zakresie finansowania wynagrodzeń stanowisk w projektach związanych z tworzeniem i rozwojem CUS. Należy jednak mieć na uwadze, że zgodnie z horyzontalną zasadą dodatkowości, Fundusze Europejskie powinny uzupełniać środki finansowe poszczególnych państw członkowskich, a nie je zastępować. Jest to szczególnie istotne, gdy CUS powstaje w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, w ramach struktury organizacyjnej centrum wyodrębnia się m.in. dwa równoległe zespoły ― zespół ds. organizowania usług społecznych oraz zespół ds. realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej. Pierwszy z wymienionych zespołów wykonuje zadania związane z funkcjonowaniem CUS jako podmiotu koordynującego usługi społeczne na podstawie ustawy o CUS, natomiast drugi zapewnia realizację obowiązków wynikających z ustawy o pomocy społecznej.

Osoba zajmująca stanowisko dyrektora CUS zajmuje się wówczas zadaniami związanymi z funkcjonowaniem CUS, jak też obowiązkami wynikającymi z zadań z zakresu pomocy społecznej. W projektach finansowanych ze środków EFS+ finansowane powinny być wyłącznie działania mające na celu tworzenie i rozwój CUS, nie zaś wsparcie lokalnego systemu pomocy społecznej, który zgodnie z przepisami prawa jest zadaniem samorządu. W takich przypadkach, w opinii MFiPR, finansowana powinna być wyłącznie część wynagrodzenia dyrektora CUS (proporcjonalna do zakresu obowiązków dot. CUS). Gdy natomiast CUS powstaje jako niezależna od OPS jednostka, nie ma przeciwskazań, by finansować pełne wynagrodzenie dyrektora CUS”.

W przypadku CUS, które zostały utworzone w ramach projektu złożonego w odpowiedzi na nabór nr FELU.08.05-IZ.00-001/24 wskazane wydatki mogą zostać rozliczone w ramach kosztów bezpośrednich projektu. W odniesieniu do CUS utworzonych w PO WER nie ma możliwości finansowania bieżącego funkcjonowania tego typu instytucji zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi realizacji projektów z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w regionalnych programach na lata 2021–2027 (Sekcja 4.3.4. Centra Usług Społecznych).

Świadczenie usług opiekuńczych w ramach Klubu Seniora może zostać sfinansowane w projekcie na tworzenie i rozwój CUS, o ile wynika to z diagnozy potrzeb i potencjału oraz Planu Wdrażania CUS.

Zgodnie z warunkami określonymi dla Działania 8.5 w Szczegółowym Opisie Priorytetów programu Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 (SZOP), wskazanymi w Regulaminie (podrozdział 3.2 Typy projektu pkt 11) W przypadku wsparcia usług realizowanych przez CUS, mogą być finansowane usługi wchodzące w zakres interwencji EFS+, obejmujące usługi z zakresu: wsparcia rodziny i pieczy zastępczej, wsparcia OzN, osób starszych, osób w kryzysie bezdomności, dotkniętych wykluczeniem z dostępu do mieszkań lub zagrożonych bezdomnością, aktywizacji zawodowej, usług w mieszkaniach wspomaganych, treningowych oraz mieszkaniach z usługami/ze wsparciem, reintegracji społeczno-zawodowej, usług zdrowotnych, opiekuńczych, a także wsparcia opiekunów faktycznych).

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 6 Zakres projektu: W przypadku nowopowstałych CUS Wnioskodawca zapewni, że co najmniej 80% kosztów bezpośrednich zostanie przeznaczonych na rozwój świadczenia usług społecznych.

Zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 8 Podmioty realizujące usługi społeczne: Wnioskodawca zapewnia, że w projekcie, co najmniej 30% środków w ramach kosztów bezpośrednich projektu, zaplanowanych na finansowanie świadczonych przez CUS usług społecznych, zostanie zleconych do realizacji organizacjom pozarządowym lub podmiotom ekonomii społecznej. Oznacza to, że limit 30% odnosi się wyłącznie do środków przeznaczonych na finansowanie usług społecznych w projekcie. W związku z tym nie mieszczą się w nim koszty związane z utworzeniem CUS czy bieżącym funkcjonowaniem placówki.

Należy mieć na uwadze, że przedmiotem zapytań w zakresie procedury wyboru projektów o charakterze ogólnym oraz dotyczących Regulaminu nie mogą być konkretne zapisy czy rozwiązania zastosowane w danym projekcie. Należy jednocześnie pamiętać, że odpowiedź udzielona nie jest równoznaczna z wynikiem oceny projektu.

Z godnie z brzmieniem ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. 2019 poz. 1818) art. 10. Warunkiem utworzenia centrum, o którym mowa w art. 9: 1) ust. 1 pkt 1 – jest przekazanie do realizacji centrum wszystkich zadań, w tym usług społecznych, realizowanych dotychczas przez ośrodek pomocy społecznej oraz wybranych i nierealizowanych przez ośrodek pomocy społecznej do dnia utworzenia centrum usług społecznych z co najmniej dwóch zakresów, o których mowa w art. 2 ust. 1.

Należy mieć na uwadze, że zgodnie z warunkami określonymi dla Działania 8.5 w Szczegółowym Opisie Priorytetów programu Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 (SZOP) (podrozdział 3.2 Ppkt 8 Regulaminu wyboru projektów) w ramach projektu finansowane mogą być usługi wchodzące w zakres interwencji EFS+ z zakresu: wsparcia rodziny i pieczy zastępczej, wsparcia osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, osób w kryzysie bezdomności, dotkniętych wykluczeniem z dostępu do mieszkań lub zagrożonych bezdomnością, aktywizacji zawodowej, usług w mieszkaniach wspomaganych, mieszkaniach treningowych, reintegracji społeczno-zawodowej, usług zdrowotnych, opiekuńczych, a także wsparcia opiekunów faktycznych. W związku z powyższym wybrane i niezrealizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej usługi społeczne muszą wpisywać się w co najmniej 2 zakresy interwencji EFS+ wskazane w SZOP dla Działania 8.5.

Należy mieć na uwadze, że przedmiotem zapytań w zakresie procedury wyboru projektów o charakterze ogólnym oraz dotyczących Regulaminu nie mogą być konkretne zapisy czy rozwiązania zastosowane w danym projekcie. Należy jednocześnie pamiętać, że odpowiedź udzielona nie jest równoznaczna z wynikiem oceny projektu.

Należy mieć na uwadze, że zgodnie z warunkami określonymi dla Działania 8.5 w SZOP (podrozdział 3.2 pkt 11 Regulaminu wyboru projektów) zaplanowane usługi muszą wpisywać się w obszar interwencji EFS+ obejmujący usługi w zakresie: wsparcia rodziny i pieczy zastępczej, wsparcia osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, osób w kryzysie bezdomności, dotkniętych wykluczeniem z dostępu do mieszkań lub zagrożonych bezdomnością, aktywizacji zawodowej, usług w mieszkaniach wspomaganych, mieszkaniach treningowych, reintegracji społeczno-zawodowej, usług zdrowotnych, opiekuńczych, a także wsparcia opiekunów faktycznych.

W ramach tworzenia CUS przyjmuje się, że Wnioskodawca będzie realizował projekt, uwzględniając we wniosku o dofinansowanie projektu wszystkie kamienie milowe wskazane w Regulaminie wyboru projektów. Na etapie czynności przygotowawczych do utworzenia CUS i jego utworzenia (maksymalnie 6 miesięcy od daty rozpoczęcia realizacji projektu), należy założyć m.in.: a) przeprowadzenie lokalnej diagnozy potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych. W odniesieniu do usługi złotej rączki zwracamy uwagę, że nie jest ona usługą społeczną, ani sama w sobie nie umożliwi osobom niezależnego życia w środowisku lokalnym. Nie można więc traktować jej jako usługi w społeczności lokalnej. Wnioskodawca powinien zaplanować usługę opiekuńczą lub asystencką z zakresu wskazanego powyżej a następnie na podstawie przeprowadzonej lokalnej diagnozy potrzeb może zaplanować tego typu usługę jako element dodatkowego wsparcia, uzupełnienie wsparcia w ramach realizowanej kompleksowej usługi opiekuńczej, asystenckiej, którego realizacja wynika z indywidualnych potrzeb.

Ostateczna ocena spełnienia kryteriów dokonywana jest podczas oceny formalno-merytorycznej wniosku na podstawie całościowych zapisów wniosku o dofinansowanie.

Zgodnie z załącznikiem nr 12 Szczegółowe zasady realizacji wsparcia w zakresie wsparcia dla tworzenia lub funkcjonowania placówek świadczących usługi społeczne w społeczności lokalnej i ich usług, w tym CUS (Rozdział III Tworzenie nowych CUS)

„4. Wsparcie dla nowoutworzonych CUS obejmuje w szczególności finansowanie kosztów związanych ze świadczeniem usług oraz wynagrodzeń organizatora usług społecznych (OUS), koordynatora indywidualnych planów usług społecznych (KIPUS) oraz organizatora społeczności lokalnej (OSL)”.

Należy mieć na uwadze, że przedmiotem zapytań w zakresie procedury wyboru projektów o charakterze ogólnym oraz dotyczących Regulaminu nie mogą być konkretne zapisy czy rozwiązania zastosowane w danym projekcie. Należy jednocześnie pamiętać, że odpowiedź udzielona nie jest równoznaczna z wynikiem oceny projektu.

Zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 7 Trwałość projektu projekt zakłada zachowanie trwałości Centrum Usług Społecznych (CUS) w zakresie kontynuowania działalności CUS i utrzymania oferty usług społecznych po zakończeniu jego realizacji przez okres 24 miesięcy. Definicja kryterium wskazuje, iż w okresie trwałości projektu realizacja usług społecznych oraz kontynuacja działania CUS w zakresie bieżącego funkcjonowania nie będą finansowane ze środków EFS+.

W odniesieniu do świadczenia usług społecznych, należy przyjąć, że wykluczenie dotyczy wyłącznie finansowania tych usług, których zakres pokrywa się z usługami finansowanymi w projekcie realizowanym w odpowiedzi na nabór nr FELU.08.05-IZ.00-001/24.

Koszty bieżącego funkcjonowania CUS oznaczają wydatki związane z administrowaniem projektem (najem, obsługa księgowa, prawna, itp.) i eksploatacyjne. Tego typu wydatki nie mogą być finansowane ze środków EFS+ w okresie trwałości projektu.

W odniesieniu do możliwości wsparcia CUS utworzonych w PO WER w ramach przedmiotowego naboru, zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi realizacji projektów z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w regionalnych programach na lata 2021–2027, Sekcja 4.3.4 Centra Usług Społecznych, pkt 7 „Wsparcie usług świadczonych przez te CUS może dotyczyć wyłącznie dofinansowania kosztów związanych ze świadczeniem tych usług (w tym kosztów świadczenia usług oraz wynagrodzeń zespołu do spraw organizowania usług społecznych i stanowiska organizatora społeczności lokalnej wskazanych w art. 23 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych) i nie obejmuje finansowania wydatków związanych w bieżącym funkcjonowaniem danego CUS (np. wynajem pomieszczeń biurowych, księgowość)”.

W przypadku gdy ww. CUS będzie realizował projekt złożony w odpowiedzi na ogłoszony nabór, kryterium nr 7 Trwałość projektu będzie go obowiązywało na takich samych zasadach jak wnioskodawców składających projekty na utworzenie i funkcjonowanie CUS.

Należy mieć na uwadze, że przedmiotem zapytań w zakresie procedury wyboru projektów o charakterze ogólnym oraz dotyczących Regulaminu nie mogą być konkretne zapisy czy rozwiązania zastosowane w danym projekcie. Należy jednocześnie pamiętać, że odpowiedź udzielona nie jest równoznaczna z wynikiem oceny projektu.

W przypadku, gdy Centrum Usług Społecznych (CUS) powstaje z przekształcenia ośrodka pomocy społecznej, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, w ramach struktury organizacyjnej centrum wyodrębnia się m.in. dwa równoległe zespoły ― zespół ds. organizowania usług społecznych oraz zespół ds. realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej. Pierwszy z wymienionych zespołów wykonuje zadania związane z funkcjonowaniem CUS jako podmiotu koordynującego usługi społeczne na podstawie ustawy o CUS, natomiast drugi zapewnia realizację obowiązków wynikających z ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z założeniami naboru nr FELU.08.05-IZ.00-001/24 finansowane powinny być wyłącznie działania mające na celu tworzenie i rozwój CUS, nie zaś wsparcie lokalnego systemu pomocy społecznej, który zgodnie z przepisami prawa jest zadaniem samorządu. Ponadto należy mieć na uwadze kryterium specyficzne nr 6 Zakres projektu „W przypadku nowopowstałych CUS Wnioskodawca zapewni, że co najmniej 80% kosztów bezpośrednich zostanie przeznaczonych na rozwój świadczenia usług społecznych.” Zgodnie z definicją kryterium w ramach 80% kosztów bezpośrednich przeznaczonych na rozwój świadczenia usług społecznych mogą zostać uwzględnione, jako element przedmiotowych usług, również koszty zatrudnienia specjalistów pozostających w bezpośredniej styczności z mieszkańcami: koordynatorów indywidualnych planów usług społecznych, organizatorów usług społecznych oraz organizatorów społeczności lokalnej co wpłynie na zwiększenie dostępności tego typu usług dla mieszkańców. Powyższe daje możliwość uwzględnienia w budżecie projektu wynagrodzeń dla ww. pracowników CUS zajmujących się organizowaniem usług społecznych. Niemniej zakres wykonywanych zadań przez ww. pracowników CUS powinien być zgodny z ustawą o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych.

W opinii ION nie jest możliwe finansowanie wynagrodzenia Organizatora Pomocy Społecznej w ramach projektu. -wskazany w Rozdziale III Załącznika nr 12 do Regulaminu wyboru projektów: Kamień milowy nr 1: „ etap czynności przygotowawczych do utworzenia CUS i jego utworzenia (maksymalnie 6 miesięcy od daty rozpoczęcia realizacji projektu), na który składa się m.in.: a) przeprowadzenie lokalnej diagnozy potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych m.in.: sposób funkcjonowania jednostek gminnych, możliwości wykorzystania NGO i innych podmiotów działających na terenie gminy, b) opracowanie dokumentu pn. Plan Wdrażania CUS,” nie może zostać zaliczony do kosztów przeznaczonych na rozwój świadczenia usług społecznych.

Zgodnie z kryterium specyficznym dostępu nr 6 Zakres projektu „W przypadku nowopowstałych CUS Wnioskodawca zapewni, że co najmniej 80% kosztów bezpośrednich zostanie przeznaczonych na rozwój świadczenia usług społecznych”. Zapis ten dotyczy wyłącznie nowopowstałych CUS.

Koszty utworzenia planu wdrażania CUS są kwalifikowalne tylko w sytuacji tworzenia nowego CUS (Sekcja 4.3.4. Centra Usług Społecznych, Wytycznych dotyczących realizacji projektów z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w regionalnych programach na lata 2021-2027) Wsparcie związane z tworzeniem CUS może uwzględniać koszty opracowania lokalnej diagnozy potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych oraz utworzenia planu wdrażania CUS). Powyższy zapis znajduje się również w części 3.2 Typ projektu pkt 11 ppkt 7 Regulaminu wyboru projektów nr FELU.08.05-IZ.00-001/24.